Dialoog
In het wetenschappelijk SP-blad Spanning van
september 2014 stond een uitgebreid interview met Tweede Kamerlid Paul Ulenbelt,
woordvoerder Sociale Zaken, over het
standpunt van de SP met betrekking tot het idee van een basisinkomen. De titel
luidde:”Een basisinkomen voor iedereen:
sympathiek idee of verwerpelijk voorstel?”
Samenvattend heeft Ulenbelt grote bezwaren tegen het
basisinkomen waarbij meerdere verschillende argumenten gebruikt worden:
1. Het
is oorspronkelijk een idee uit liberale kringen (VVD’er Zalm en D’66-er Wijers)
omdat daarmee bezuinigd kan worden op sociale uitkeringen en het ooik leidt tot
een kleinere bemoeizuchtige overheid.
2. Het
basisinkomen is een te laag bedrag (€ 700/maand) om goed van rond te komen en laat
mensen dan verder aan hun lot over. Bij een hoger bedrag (zeg € 1.800/ maand) zal
niemand meer gaan werken en dat is dus funest voor de economie en de schatkist.
3. Een
basisinkomen voor iedereen, betekent ook dat mensen het krijgen die al genoeg geld
en inkomen hebben en dat is verwerpelijk en niet socialistisch in de betekenis
van eerlijk delen.
Naar aanleiding van dit standpunt ben ik als SP-er
van de afdeling Eindhoven de dialoog aan gegaan met Paul Ulenbelt per email. Hieronder zijn de respectievelijke
berichten te lezen.
Op 28 september 2014 Bericht 1
Geachte Heer Ulenbelt ,
Vandaag
heb ik met grote belangstelling het stuk gelezen over het basisinkomen in
het SP blad Spanning dat notabene door het wetenschappelijk
bureau wordt uitgegeven. Paul Ulenbelt verwoordt daarin het standpunt van de
SP en laat duidelijk zien dat hij staat voor het "oude"
vakbondsdenken. Dat is heel erg jammer en ik zal proberen uit te leggen waarom.
Van
een wetenschappelijk bureau mag je verwachten dat ze op de hoogte zijn van
wetenschappelijk onderzoek op het betreffende terrein. Als het gaat om
inkomens- of vermogensongelijkheid dan zijn jullie wel helemaal op de hoogte
van de recente onderzoekresultaten zoals een WRR-rapport , het boek van de
Engelse onderzoekers Wilkinson& Pickett ("The spirit level")
en onderzoek en boek de Franse socialistische econoom Thomas Piketty met
het boek "Capital". (zie ook achterkant Spanning). Geweldig.
Als
het gaat om een onvoorwaardelijk basisinkomen is deze wetenschappelijke
nieuwsgierigheid helaas niet te bemerken en negeren jullie zelfs de meest
recente publicaties zoals het boek "Gratis Geld" van Rutger Bregman
en zijn eerdere artikel over het onvoorwaardelijk basisinkomen in het internet
tijdschrift De Correspondent en de recente laatste aflevering van Tegenlicht
over het onvoorwaardelijke Basisinkomen.
Zelf
heb ik ook een steentje bijgedragen met een weblog artikel http://driegeleding.blogspot.nl/2013/10/de-voordelen-van-een-basisinkomen.html
Natuurlijk mag je een eigen mening hebben, maar je moet wel op de hoogte zijn van recente wetenschappelijke resultaten.
Zo
beweert Paul van Ulenbelt dat een onvoorwaardelijk basisinkomen schade zou
toebrengen aan de economie omdat niemand (of in ieder geval veel minder mensen)
nog bereid zijn om te gaan werken. Dat zou de lonen omlaag brengen en de belastingen
etc.
De
(niet inkomensafhankelijke AOW (behorend tot de zwaar bevochten sociale
voorzieningen) is ook een soort van basisinkomen maar dan alleen voor
alle 65 plussers( of inmiddels oplopend tot 67?!) . Daar hoor ik de SP niet
tegen ageren terwijl het los staat van individuele opgebouwde
(inkomensafhankelijke) pensioenen. Die schaden de economie toch ook niet? Die
hebben juist enorm veel goeds gedaan in Nederland sinds de invoering door
Drees. De bijstandsuitkering was ook op te vatten als een soort van
basisinkomen, maar is inmiddels steeds meer voorwaardelijk geworden en daar
wringt de schoen. Als je bijstand ontvangt dan moet je vrijwilligerswerk of
zelfs nuttig werk gaan verrichten (een maatschappelijke tegenprestatie). Dar
begint de vergaande bemoeienis van de overheid.
Het
historische, zeer grondig gedocumenteerde, experiment van een basisinkomen
dat 4 jaar geduurd heeft in het Canadese plaatsje Dauphin (dat ook besproken
wordt in de Tegenlicht documentaire) "bewijst" nu juist dat dit niet
klopt. Mensen blijven gewoon werken want werken is inderdaad zeer waardevol
voor ieder mens. Je kunt echter op heel veel verschillende manieren werken (en
dus niet alleen betaald productief werk waar Ulenbelt vanuit zijn
vakbondsachtergrond aan denkt). Onbetaald huishoudelijk werk, opvoedingswerk,
vrijwilligerswerk en filosofisch werk zijn minstens zo belangrijk dan
economisch productief werk.
Bregman
heeft in zijn artikel juist een historisch experiment besproken van de meest
kwetsbare groep waar een basisinkomen bij is doorgevoerd namelijk zwervers en
daklozen in de Londonse financiële City. De resultaten zijn boven alle
verwachtingen en ontzenuwen de meeste vooroordelen die wij allemaal hebben.
Nog
uitgesprokener zijn de onverwachtse side-effects, die ook aangetoond zijn
bij een kleinere inkomensongelijkheid en kleinere vermogensongelijkheid
en dat zijn de bredere maatschappelijke effecten van betere
onderwijsprestaties, betere gezondheidscijfers en hogere maatschappelijke
welzijnsindicatoren. Die zijn wetenschappelijk aangetoond en moeten tot
nadenken stemmen.
Ik
daag de SP een zeer warm hart (ben ook lid) toe, maar ik geef geen morele steun
aan een partij die achterhaalde dogmatische standpunten blijft verdedigen.
Graag nodig ik U daarom uit deze hierboven genoemde wetenschappelijke
resultaten te weerleggen of anders uw standpunt te
heroverwegen.
Met
vriendelijke Groet,
dhr.
R.Thelosen
Antwoord
op bericht 1 van Ulenbelt op 28 sept.
2014
Beste R,
Dank voor je uitvoerige reactie.
Veel linkse mensen zien in het
basisinkomen een middel om armoede te bestrijden. Dat armoede bestreden moet
worden staat buiten kijf. De SP is er voor opgericht.
Een onvoorwaardelijk basis inkomen brengt dat niet dichterbij.
Integendeel. Als je alle uitkeringen en toeslagen gelijk verdeelt over de
bevolking zal het niet veel meer dan bijstandsniveau bedragen. Dat is gratis
geld voor mensen die het niet nodig hebben. Dat kan niet de bedoeling zijn.
De AOW is inderdaad een soort
basisinkomen. Maar van deze mensen verwachten we dan ook dat ze niet meer
hoeven te werken. Het interview is gehouden voor de
publicaties die je noemt. Maar ze doen niets af aan mijn verhaal.
In de
voorbeelden die je noemt is geen sprake van een basisinkomen. Een kleinere of
grotere groep met geen of weinig geld krijgt middelen. Terecht. En ze doen er
doorgaans verstandige dingen mee. Voor
socialisten geld dat iedereen naar vermogen bijdraagt aan de samenleving. Recht
op luiheid bestaat dan niet. En dat werk moet beloond worden. Ook nuttig
vrijwilligerswerk, mantelzorg en er zijn meer voorbeelden. Gratis geld bestaat
eenvoudig niet. Dat is zand in de ogen strooien.
Met groet,
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Op 28 September 2014 ook Bericht 2
Geachte
Heer Ulenbelt, beste Paul ,
Bedankt
voor de snelle en duidelijke reactie op mijn vragen en opmerkingen rondom het
basisinkomen.
Dat
de wetenschappelijke resultaten van verschillende uitgevoerde historische
veldexperimenten met een basisinkomen U niet hebben kunnen overtuigen
betreur ik zeer en daarom toch een nieuwe reactie.
U bent
een serieuze, gedegen socialist die zelfs gepromoveerd is (heb ik ooit ergens
gelezen) en U weet dan ook dat er hoge eisen aan wetenschappelijk
onderzoek worden gesteld alvorens significante conclusies getrokken mogen
worden. Als meerdere onafhankelijke onderzoeken tot dezelfde conclusies leiden
vormen die tezamen een soort eenduidigheid, evidentie en wetmatigheid die
niet eenvoudig te weerleggen is. Aan je eigen mening vasthouden is
natuurlijk je goed recht, maar wetenschappelijke feiten daarmee negeren is niet
echt verstandig en getuigd van conservatisme. De katholieke kerk heeft ook heel
lang "geloofd" dat de zon om de aarde draaide in plaats van andersom.
Natuurlijk
bestaat er gratis geld
hoewel U dat ontkent. Het gaat dan wel om de overdrachtelijke betekenis
van "gratis". Bij een onvoorwaardelijk
basisinkomen gaat het dan om een maandelijkse uitkering die zonder enige tegenvoorwaarden of
tegenprestatie wordt toegekend behalve dan dat je Nederlander moet
zijn en een bepaalde leeftijd hebt.
In
die zin zijn de genoemde experimenten in London en Dauphin in Canada dus wel
degelijk voorbeelden waar het gaat om een basisinkomen (principe van een
bestaansminimum). Dat ontkennen lijkt me een woordspelletje.
Jij
bevestigt ook mijn opvatting dat de AOW op te vatten is als een
basisinkomen.
De
resultaten van de experimenten laten nu juist zien dat het invoeren van een
basisinkomen gèèn recht op luiheid
is en dat mensen niet massaal stoppen met werken en gaan luieren of
vissen.
Je
zegt zelf dat werk beloond moet
worden en rekent gemakshalve vrijwilligerswerk, mantelzorg en nog
veel meer andere taken daar ook toe . Prima, want juist een basisinkomen
is een vergoeding/beloning voor dat soort (niet productief) werk en
bevordert solidariteit tussen verschillende soorten werk.
Als
laatste wil ik nog opnieuw sterk benadrukken de bredere maatschappelijke effecten die optreden bij het
invoeren van een basisinkomen (bij de genoemde voorbeelden). Beter onderwijscijfers,
minder criminaliteit, betere gezondheidszorgcijfers
etc. Al deze effecten maken het idee van een basisinkomen een verantwoorde en zeer
zinvolle politieke beslissing. Of het idee van het basisinkomen nu uit
socialistische of liberale hoek komt is minder relevant, dan de resultaten
die het teweeg brengt en die zijn evident.
Laten
we wakker worden voor deze inzichten en geen struisvogelpolitiek bedrijven.
Groeten
en veel wijsheid toegewenst,
R.
Thelosen , SP-lid en hogeschooldocent Eindhoven
Beste R,
Met groet,
Paul Ulenbelt, SP Lid Tweede Kamer
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Op 2 oktober 2014, bericht 3
Geachte
Heer Ulenbelt, beste Paul,
Naar
aanleiding van je vraag of mijn reactie (deels) geplaatst kan worden in Spanning
zodat jij daar nog op kunt reageren het volgende.
Mijn
eerste reactie is positief. Het lijkt me voor SP-leden interessant om de
voor- en tegens te leren kennen van een onvoorwaardelijk basisinkomen.
Mijn
definitieve goedkeuring hangt echter af van het concrete stuk dat men van
plan is om te gaan plaatsen.
Dus vooraf zou ik het stuk
willen lezen en goedkeuren dat de redactie van mijn reactie
heeft gemaakt en ook jouw aanvulling willen kunnen lezen.
Daarna
kan ik uiteindelijk pas mijn uiteindelijke instemming geven.
Is
dat een werkbaar voorstel?
Met
vriendelijke Groet,
R.
Thelosen
Antwoord op bericht 3, van 9 oktober
2014
Geachte heer Thelosen,
Dank voor uw mail naar aanleiding van het artikel over het basisinkomen in
SP blad Spanning. De discussie over het basisinkomen laait op. Logisch. Als
onzekerheid toeneemt worden ideeën die zekerheid beloven omarmd. Dat is bij
deze crisis niet anders dan de grote crisis in de 80-er jaren, toen de
werkloosheid nog hoger was dan nu. Ook toen werd veel over een basisinkomen
gesproken. Ook in de Tweede Kamer.
Het idee van een basisinkomen voor iedereen is het oudste idee om zekerheid
te bieden en armoede te bestrijden. In 1796 stelde filosoof Thomas Paine het
voor. Al 200 jaar wordt er meer of minder over gesproken. Het onvoorwaardelijk
basisinkomen is nergens ter wereld ingevoerd. Daar zijn goede redenen voor.
Recent schreef Rutger Bregman het boek 'Gratis geld voor iedereen' en
maakte TV-programma Tegenlicht een aantal uitzendingen over het
basisinkomen. Terwijl PvdA en VVD de sociale zekerheid verder afbreken, wordt
de roep om zekerheid in de vorm van een zeker inkomen steeds luider. Dat is
bemoedigend. Maar het ontslaat ons niet van de plicht om precies uit te zoeken
wie nu precies wat bedoeld met het basisinkomen en op welke politieke agenda
het staat.
In reactie op het interview met in de Spanning zijn een aantal reacties
binnengekomen van mensen die vinden dat de SP het basisinkomen moet omarmen.
Een van de belangrijkste argumenten was dat de SP eigenlijk al lang voorstander
is van een basisinkomen. Namelijk zekerheid voor mensen die niet kunnen werken.
Die zekerheid moet er zijn. Het basisinkomen biedt dat niet. Daarvoor hebben we
de bijstand, de AOW, uitkeringen voor nabestaanden en bij werkloosheid en
arbeidsongeschiktheid. Dat deze uitkeringen worden afgebroken terwijl ze juist
moeten worden opgebouwd staat voor de SP als een paal boven water.
Je hoeft geen groot rekenwonder te zijn om in te zien dat het
verdelen van de pot uitkeringen over alle mensen leidt tot een lager uitkering
voor mensen die de uitkering nodig hebben. Allerlei berekeningen die zijn
gemaakt komen er op uit dat het basisinkomen onder of net boven de armoede
grens ligt. Zo een basisinkomen is te laag. Te veel om dood te gaan, te weinig
om fatsoenlijk te leven. Met de verdeling van pot uitkeringen en toeslagen kom
je uit op ca.700 Euro. Begin dit jaar constateerde het Nibud dat gezinnen
die rond moeten komen van een bijstandsuitkering iedere maand 50 euro te weinig
hebben om rond te kunnen komen. Een alleenstaande in de bijstand gaat er bij
700 Euro 20 euro op vooruit. Iemand met AOW gaat er al gauw een paar honderd
euro per maand op achteruit. Dat geldt ook voor mensen met een werkloosheids-
of arbeidsongeschiktheidsuitkering.
U zult misschien denken: “Wat flauw om te praten over 700 euro per maand;
het basisinkomen moet veel hoger liggen.” Dat kan, maar daarbij moet je
bedenken dat het verhogen van het basisinkomen voor iedere Nederlander met 100
euro per maand, 20 miljard per jaar kost. Er zijn mensen die genoeg verdienen
en nog niet eens merken dat ze 100 euro extra krijgen, terwijl je met 20
miljard euro de armste 666.000 Nederlanders ook een uitkering van 30.000 euro
per jaar zou kunnen geven. Hiermee kun je de armoede in Nederland in een klap
oplossen.
Liberale voorstanders zijn juist voor een laag basis inkomen. Rutger Bregman
is geen liberaal, maar vindt dat ook. In zijn boek Gratis geld schrijf hij:
”Een van de charmes van het basisinkomen is dat de armen, die nu vaak beter af
zijn met een uitkering, stimuleert een betaalde baan te zoeken.” (Bregman,
Gratis Geld, De Correspondent, p 66) Of er werk is, of mensen niet kunnen
werken, het deert niet. Bregman gaat nog verder: “Overigens zou bij invoering
ook het minimumloon kunnen worden afgeschaft” En zo denken veel liberale
voorstanders er over.
Een inmiddels beroemde proef met een “basisinkomen” is het Mincome project
in het Canadese dorpje Dauphine. De armste 3000 inwoners kregen 4 jaar lang een
uitkering, zonder voorwaarden. Omgerekend was dit bedrag 19.000 dollar per
jaar, ruim 15.000 euro. Niet echt een vetpot. De experimenten met een uitkering
in Canada (en ook de Verenigde Staten), waren vooral experimenten met bijstand.
Het armste deel van de bevolking kreeg de zekerheid van een vast inkomen. Deze
mensen werden geholpen. Ze verbrasten het geld niet. Deden er verstandige
dingen mee. Maar het was geen basisinkomen. Niet iedereen kreeg het, dus lijkt
het meer op de bijstand die wij al sinds 1963 kennen. Armoede is gebrek aan
geld. Het is geen persoonlijkheidskenmerk. Oplossen van armoede is geld geven.
Armen zijn geen andere menssoort. Als ze geld hebben doen ze er verstandige
dingen mee. In ieder geval niet dommer dan mensen met geld. Wie dagelijks de
hele dag moet puzzelen om rond te komen, heeft geen tijd om een stap vooruit te
zetten. Tobben over de volgende dag geeft geen toekomst. Zij verdienen ons
geld. Niet zij die het niet nodig hebben.
Het basis inkomen is voor iedereen. De vraag die we onszelf moeten
stellen is hoe eerlijk het is om aan een jonggehandicapte die nooit een baan
zal krijgen 700 Euro te geven en ook aan een manager die tonnen per jaar
krijgt. Een basisinkomen leidt dus niet tot meer gelijkheid, integendeel, er
komt geld terecht bij mensen die het niet nodig hebben. We moeten het geld dat
we met zijn allen hebben dus eerlijk verdelen. Want inkomenszekerheid zorgt er
voor dat mensen gezonder gaan leven, zich prettiger voelen, gemakkelijker gaan
studeren en eerder vrijwilligerswerk gaan doen. Al deze zaken staan haakt op
het huidige kabinetsbeleid dat er steeds meer voor zorgt dat mensen leven om te
werken, niet werken om te leven. Juist daarom is de SP voor
inkomensafhankelijke zorgpremie, goed en gratis onderwijs en een rem op de 24
uurs-economie en het idee dat mensen met een baan zich voor een schijntje suf
moeten werken. Werken en toch arm zijn.
Maar het gelijk verdelen van geld over mensen die het wel en niet nodig
hebben kun je niet socialistisch noemen. Het basisinkomen belooft een
individualistisch oplossing voor een collectief probleem. Uitvoering van die
belofte is armoede. Armoede moeten we op een solidaire manier bestrijden. Niet
de pot van armen verdelen onder allen, maar de vette pot van enkelen verdelen
onder wie het wel nodig hebben.
Met vriendelijke groet, Paul Ulenbelt
Bericht 4 op 10
oktober 2014
Geachte
Heer Ulenbelt,
Zeer
bedankt voor het uitgebreide antwoord en SP-standpunt over het basisinkomen.
Is
dit de tekst die mogelijk in het komende nummer van Spanning geplaatst zal
worden, waar U mij eerder over benaderde?
Toch
wil ik U graag een inhoudelijke reactie geven.
Inhoudelijk
geeft U een afgewogen oordeel over de voor en tegens van een basisinkomen.
Uw
conclusie is dat het niet socialistisch of solidair kan zijn om ook rijke
mensen een basisinkomen te geven die dit helemaal niet nodig hebben. Dat
begrijp ik heel goed en is misschien ook een zwak punt.
U
zegt ook dat een basisinkomen nergens ter wereld is ingevoerd (en daar zijn
goede redenen voor). Dat is echter niet helemaal waar, al hangt het ook af van
welke definitie van basisinkomen je hanteert.
Er
zijn vele verschillende voorbeelden geweest en gedurende enige tijd, die
heel veel weg hebben van een vorm van basisinkomen. Cyprus zou het sinds kort
hebben ingevoerd en in Zwitserland komt er binnen twee jaar zeker een
referendum over de mogelijke invoering van een basisinkomen.
Over
de hoogte van het basisinkomen is ook veel te zeggen. € 700/ maand is inderdaad
weinig en dekt niet de belangrijkste levensbehoeften van een persoon. Dat is
dan ook alleen bedoeld voor gezonde volwassen mensen. In het Zwitserse voorstel
gaat het om een substantieel hoger maandbedrag.
Bij
alle voorstellen die gedaan zijn voor een basisinkomen wordt er ook van
uitgegaan dat chronisch zieken, gehandicapten naast het basisinkomen zeker
ook een aanvullende sociale uitkering
moeten hebben. Ouderen
houden ook hun AOW en pensioen.
Essentieel
is het idee van onvoorwaardelijkheid van het basisinkomen, oftewel anders dan
een sociale uitkering zijn er geen voorwaarden aan gekoppeld zoals een
sollicitatieplicht of verantwoording achteraf over de besteding. Je bent
helemaal vrij om het te besteden waaraan je maar wilt.
Als
je inkomens- of vermogenseisen gaat stellen en op basis daarvan bepaalt of
iemand wel/niet een basisinkomen krijgt komt de onvoorwaardelijkheid mogelijk
in het gedrang. Dat vereist ook weer enige overheidsbureaucratie waar je juist
vanaf zou willen. En is het arbitrair waar je dan de grens moet trekken: bij
welk inkomen of vermogen??
Anderzijds
lijkt het voor de hand te liggen om niet iedere burger een basisinkomen te
geven, maar alleen volwassenen vanaf
18 jaar. Geef je ook baby's en kinderen een basisinkomen dan is dat
overbodig geld rondpompen en zal dat zeker gevolgen hebben voor de kosten van
onderwijs en gezondheidszorg.
Het
onderzochte project Mincome in Canada (jaren zeventig vorige eeuw en beschreven
door Bregman ) is inderdaad zoals U aangeeft eerder een bijstandsregeling
dan een vorm van basisinkomen. Hier moest eerst een
inkomenstoets gedaan worden voordat je in aanmerking kwam van een
aanvulling tot het bestaansminimum. In het boek "Give money to the
poor"(2010) staan nog vele wereldwijde voorbeelden beschreven van
verschillende vormen van basisinkomen.
In
het boek Gratis Geld schrijft Rutger Bregman (blz. 66) inderdaad "dat een basisinkomen stimuleert om een
betaalde baan te zoek omdat de hoogte van het basisinkomen lager is dan de
eerdere sociale uitkering". Dat is een mening die ook ik niet
deel.
Ook
geeft hij aan dat het minimumloon afgeschaft zou kunnen worden. Ook dat punt
vind ik zwak en deel ik niet.
Kennelijk
heeft U het boek van Bregman (of de respectievelijke gedeeltes) goed
gelezen, want ik lees nu niet meer dat U (zoals eerder wel nog) bang bent dat
een basisinkomen de economie schade toebrengt of een slechte invloed zou hebben
op de samenleving. Van een
basisinkomen als recht op luiheid waar U eerder van sprak lees ik nu gelukkig
ook niets meer. De experimenten tonen juist het tegendeel en dat moet eerlijk
verteld worden.
Het
voorbeeld van de kleine zwerversgroep (13 personen) in de Londonse City
die in 2009 eenmalig een bedrag van 3000 Pond kregen is wel een vorm van
basisinkomen maar van een hele kleine specifieke groep. De resultaten zijn zeer
indrukwekkend.
Dat
voorbeeld kan daarom zeker ook rekenen op instemming van de SP.
Grotendeels
zijn we het dus wel degelijk eens en verschillen we maar over één punt.
In
uw ogen betekent een basisinkomen dat iedereen
automatisch dat bedrag zou moeten krijgen (dus ook rijken die het
niet nodig hebben) . Een onvoorwaardelijk basisinkomen kan in mijn ogen echter
ook ingevoerd worden voor een beperkte
groep ( dus alleen volwassenen). Zelf hecht ik dus meer belang aan
het onvoorwaardelijke karakter van het basisinkomen dan het feit dat iedereen
het zou moeten kunnen krijgen.
Met
vriendelijke Groet,
R.
Thelosen
Antwoord op bericht
4 op 11 oktober 2014
Beste R,
1. Ja dit wordt de reactie in de volgende spanning.
2. In Cyprus is bijstand ingevoerd.
3. Ben benieuwd naar referendum in Zwitserland. Ik krijg binnenkort
het voorstel.
4. Aanvullende uitkeringen voor ouderen en chronisch zieken. Liberale
voorstanders zijn daar tegen. Ook geen toeslagen voor kinderopvang, huur, zorg,
werkloosheid.
5. Waarom kinderen uitsluiten? Ik lees steeds voorstellen dat zij 50%
krijgen.
6. Onvoorwaardelijkheid is juist een kern. Als je het geeft aan hen die het
nodig hebben is het bijstand. Maar dan moet geoordeeld worden of het nodig is
en hoeveel. Dan is de basis van het idee weg. En niet meer dan verbetering van
huidige systeem. Wat overigens hard nodig is.
7. Onvoorwaardelijk voor een bepaalde groep is een contradictie.
Het slimme van de bedenkers van het onvoorwaardelijke basis inkomen is dat
het een liberaal verhaal aantrekkelijk maakt voor niet goed nadenkende
wereldverbeteraars. Net zo iets als vrijheid bij VVD en PVV
Met groet,
Paul Ulenbelt, SP Lid Tweede Kamer Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Bericht 5 op 13 oktober 2014
Geachte
Heer Ulenbelt, beste Paul,
Naar
aanleiding van je reactie afgelopen zaterdag ben ik toch weer opnieuw aan het
denken geslagen over het onvoorwaardelijke basisinkomen . Op basis daarvan denk
ik nu dat we ook het laatste verschil van inzicht over deze kwestie kunnen
gladstrijken.
Je
geeft aan dat onvoorwaardelijkheid voor een bepaalde groep een contradictie is,
maar volgens mij is dat een uitvoeringskwestie.
Een
basisinkomen betekent letterlijk: "Voor iedereen een geldbedrag dat
een bestaansminimum garandeert ".
Iedereen
moet dan wel (en daar zat de grote angel) opgevat worden als degenen die het nodig hebben (en dus niet de rijken want dat zou niet fair
en niet solidair zijn).
Project
Mincome (twee gemeenten in Canada in jaren 70 van de vorige eeuw) heeft dat
drie jaar in praktijk gebracht. Iedereen kon rekenen op een
basisinkomen als ze konden aantonen dat hun inkomen onder de armoedegrens
viel. In praktijk bleken 30% van de gezinnen iedere maand een
inkomensaanvulling te krijgen kregen van omgerekend naar het niveau van 2014
een bedrag van 19.000 Dollar per jaar . Geheel zonder voorwaarden (en dus
onvoorwaardelijk).
Hier
is een basisinkomen dus wel ingevoerd, al ging het om gemeenten en niet
een land en ook maar tijdelijk (een paar jaar).
Een
basisinkomen (en dat is vaak de misvatting) is dus geen vast bedrag voor
iedereen zoals je zou verwachten, maar een inkomensaanvulling tot het
bestaansminimum.
Het
principiële punt van de SP dat de verwachte maatschappelijke, sociale en
economische nadelen bij invoering van een basisinkomen zullen gaan
ontstaan zijn op basis van historische en reële experimenten die ook
wetenschappelijk zijn onderzocht aantoonbaar onjuist gebleken. Gratis
geld maakt niet lui en schaadt de economie niet.
De
andere kwestie van een onvoorwaardelijk basisinkomen, namelijk geld geven aan
de rijken die het niet nodig hebben, is slechts een
uitvoeringskwestie die gemakkelijk is op te lossen. (zie Mincome). Niet
iedereen, maar iedereen die het nodig heeft en onder de armoedegrens zit wat
betreft inkomen komt in aanmerking en mogelijk pas vanaf een leeftijd van 18
jaar.
Hopelijk
kan de SP op basis van het voortschrijdende inzicht anders en positiever gaan
aankijken naar het idee van een basisinkomen.
Bij
deze wil ik je bedanken voor de verschillende emailreacties en dialoog die mijn
denken een stuk verder geholpen hebben.
Met
vriendelijke Groet,
R.
Thelosen
Kijk ook de uitzending op de Belgische televisie (Canvas) van het programma Panorama over het basisinkomen eind december 2014. http://www.canvas.be/programmas/panorama/0ae8483d-7adc-43fd-b56f-3327fab14082
Wilt U meer lezen over experimenten met het basisinkomen zie
Op 12 mei 2015 was Paul Ulenbelt gast in het tv-programma Café Weltschmertz en het thema was het basisinkomen. Zie hieronder de weblink.
Voor mij een nieuwe reden om Paul Ulenbelt op woensdag 12 augustus een email te sturen en hem kritisch te bevragen over zijn afwijzende houding ten aanzien van het basisinkomen. Hieronder de integrale tekst:
Geachte Heer Ulenbelt, beste Paul,
Afgelopen jaar hebben wij per e-mail al enkele keren contact gehad en onze visie op het basisinkomen uitgewisseld. De letterlijke weergave vindt U in onderstaande weblog.
In het laatste Tribune of Spanning nummer las ik weer een nieuw verhaal van U over het basisinkomen naar aanleiding van het partijcongres waar dit ook besproken is. Op de landelijke SP-website zag ik een video/ interview van U met Erik de Vlieger (café Weltschmerz) en ook nu ging het weer over het basisinkomen. Op basis van deze recente nieuwe uitlatingen heb ik niet het idee gekregen dat uw mening ook maar enigszins is gewijzigd, hetgeen ik zeer betreur voor een boegbeeld van een socialistische, progressieve partij .
Laat ik beginnen met respect te betuigen aan al het vakbondswerk in het verleden en heden die geleid hebben tot betere arbeidsvoorwaarden en sociale regelingen zoals WW en WAO. De sociale strijd is keihard geweest en heeft vele offers gevraagd, maar heeft voor latere generaties veel zegeningen gebracht. Dat moet niet zomaar overboord gezet worden. Dat U als voormalig vakbondsman deze verworvenheden met hand en tand verdedigt, begrijp ik helemaal.
Het basisinkomen moet geen instrument zijn om mensen voorgoed af te schrijven. Integendeel . Het onvoorwaardelijk basisinkomen moet zeker hoog genoeg zijn voor een fatoenlijk minimum levensniveau en zelfs boven het huidige bijstandsniveau liggen . Daar zijn we het beide over eens.
U noemde een bedrag van € 6 miljard dat nu uitgegeven wordt aan sociale voorzieningen en dat “beschikbaar” is voor een basisinkomen . Dat is natuurklijk te weinig. Als multinationals en de hoogste inkomens en vermogens hun rechtmatige aandeel in de belastingen zouden leveren is er veel meer beschikbaar.
Een deel van uw argumenten lijken echter direct over genomen te zijn van het recente CPB-rapport dat ook sociale uitkeringen liever verlaagd om “werken” aantrekkelijk te maken en oneigenlijke argumenten aandraagt tegen het basisinkomen. Daar heb ik me in een artikel in het ED ook tegen uitgesproken(zie onderstaande weblink).
Het wordt echter hoog tijd dat politici (zoals U) en beleidsmakers gaan inzien dat volledige werkgelegenheid een utopie is en die in deze technologische en economische omstandigheden dus niet haalbaar meer is. Volgens serieuze onderzoekers moeten we er rekening mee houden dat de helft van de banen binnen enkele decennia zullen gaan verdwijnen. Daar heb ik ook een artikel over geschreven.
Zelf ben ik een technisch ingenieur en al bijna 25 jaar werkzaam bij Fontys Hogeschool . Vanuit mijn rol als docent kom ik veel in bedrijven als stage- en afstudeerbegeleider. Daar zie ik met eigen ogen de geweldige produktiviteitsverhoging dankzij machines, robotisering, automatisering en informatisering. Die trend is niet te keren en de overgebleven werknemers staan steeds meer onder druk van lagere salarissen en slechtere arbeidsvoorwaarden. De politiek , maar ook de sociale partners weigeren echter te spreken over herverdeling van arbeid door een kleinere werkweek (max 30 uur of misschien zelfs 24 uur/week) in te voeren. Het stokt nu al jaren op 36 of 38 uur.
Zelf beweert U dat de discussie over het basisinkomen slechts een hype is, die is ingegeven door de huidige economische recessie. Dat is erg kortzichtig en zeker niet het geval. De discussie zal steeds sterker en breder worden gevoerd, zoals nu wel is gebleken in Nederland en Europa. Het is een laatste vangnet voor de burger, zoals de bijstand ooit ook bedoeld was. Door nieuwe wetgeving is die echter steeds voorwaardelijker geworden. Je krijgt pas (bijstands- of WW-) geld als… je een maand gesolliciteerd hebt etc. Er is nooit een groter momentum geweest in de samenleving en in Nederlandse gemeenten dan nu om te gaan experimenteren. Veel gemeenteraden hebben genoeg van sociale rechercheurs, controles achter de voordeur, betutteling van volwassenen, lastige, onpraktische of onzinnige regeltjes. Als U dat niet inziet is dat een groot gemis.
In het interview met Erik de Vlieger gaf U aan ook principiële (U noemde het filosofische) bezwaren te hebben tegen een basisinkomen. Kennelijk bent U nog erg doortrokken van de Calvinistische Protestanste Arbeidsethos (zoals de Duitse Socioloog Max Weber die heeft beschreven) en die kennelijk ook in de katholieke Bijbel is terug te vinden: “U zult werken in het zweet uws aanschijns”.
U herhaalde de resultaten van het experiment met een basisinkomen voor een kleine groep van Londense zwervers. U schamperde daarover door te stellen dat het logisch was dat ze graag een dak boven hun hoofd hadden en daar ook voor gingen. Of uw conclusie dat deze eenvoudige mensen ook verstandig met hun geld omgaan. U miskent de geweldige prestatie van deze groep daklozen, die ondanks hun verslavingsachtergrond en gezondheidsproblematiek hun leven weer wilden oppakken en op de rails zetten. Dat lukte de meesten van hen ook nog. Dat verdient alle lof.
Bij het Canadese experiment Mincome zoekt U ook weer naar een (semantisch) zwak punt . Het is volgens U eigenlijk geen experiment met een basisinkomen, want alleen mensen die onder een minimum zaten kregen een aanvulling tot het bestaansminimum. Daarin heeft U formeel gezien gelijk, maar wat er daarna gebeurde is echter veel interessanter . Wat deden die mensen met dat geld ? Zegden ze hun baantjes op, gingen ze luieren, studeren, vissen etc ? Die resultaten noemt U echter helaas helemaal niet.
Het is waar dat werken een groot goed is en mensen in staat stelt dienstbaar te zijn voor de samenleving, cultuur of ook voor je eigen familie. Het is echter nog een groter goed als mensen dat uit volledige vrijheid kunnen doen en naar eigen aanleg en kwaliteiten. Overheidsregels, marktverhoudingen verstoren dat patroon en een onvoorwaardelijk basisinkomen geeft mensen wel die vrijheid. Een echte keuze om je energie in kunst te stoppen , in een ambacht, in een docentrol of in een ouderrol.
U citeerde oud Euro-commissaris Jacques Delors met : “Een basisinkomen is de kroon op het individualisme”. Zelf zou ik meer gaan voor de stelling: “Een basisinkomen is de kroon op: de democratie(voor iedereen), de rechtstaat (basisrecht) , de emancipatie (onvoorwaardelijk) én de moderne beschaving”.
In onze moderne maatgschappij is dankzij de inspanningen van generaties voor ons en dankzij technologoie en wetenschap zoveel welvaart gecreëerd dat we nu in staat zijn iedereen daarin te laten delen (en dus niet alleen de rijken en kapitaalverschaffers).
Met vriendelijke Groet,
Waalre, Ruud Thelosen, SP-lid afdeling Eindhoven
Na enkele dagen kwam er een reactie:
Ruud,
We blijven van mening verschillen.
Hierbij de tekst van een SP Kaderkrant die binnenkort verschijnt.
Met groet,
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
(RT) De tekst over het basisinkomen die in de nieuwe scholingskrant gepubliceerd wordt is zeer uitgebreid en vrij volledig wat bronnen en bedragen betreft.
Als reactie daarop stuurde ik Paul Ulenbelt onderstaand bericht:
Van: Ruud Thelosen
Verzonden: dinsdag 18 augustus 2015 17:09
Aan: Ulenbelt P.
Onderwerp: Re: Basisinkomen
Verzonden: dinsdag 18 augustus 2015 17:09
Aan: Ulenbelt P.
Onderwerp: Re: Basisinkomen
Geachte Heer Ulenbelt, beste Paul,
De tekst in de bijlage is redelijk volledig en informatief als het gaat om het basisinkomen.
Ik kan me daarom ook vinden in het standpunt van de SP die veel voetangels en klemmen ziet rondom de invoering van een eventueel basisinkomen.
Wat mij betreft vergeten we het basisinkomen als term en kiezen we bewust voor een goede bijstandsregeling voor iedereen boven de 18 jaar of 21 jaar met een inkomen onder het armoedeniveau en wel zónder enige voorwaarden en restricties. Als gemeenten daarmee gaan experimenteren is dat wat mij betreft prima. De beoogde effecten is waar het om draait en niet hoe je het noemt.
Groeten Ruud Thelosen
Zijn reactie kwam korte tijd later:
-----Original Message-----
From: Ulenbelt P. <P.Ulenbelt@tweedekamer.nl>
To: 'Ruud Thelosen' <rthelosen@cs.com>
Sent: Tue, Aug 18, 2015 5:39 pm
Subject: RE: Basisinkomen
From: Ulenbelt P. <P.Ulenbelt@tweedekamer.nl>
To: 'Ruud Thelosen' <rthelosen@cs.com>
Sent: Tue, Aug 18, 2015 5:39 pm
Subject: RE: Basisinkomen
Ruud
Goed te horen.
Een “regelarme” bijstand met b.v. ongekort bijverdienen tot 120% van de bijstand. We verzetten ons niet tegen dit soort experimenten, maar zien het liever direct landelijk ingevoerd.
Met groet,
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Paul Ulenbelt
SP Tweede-Kamerlid
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Mijn laatste reactie was:
Beste Paul,
Inderdaad is het direct landelijk invoeren beter dan dat iedere gemeente het wiel apart gaat uitvinden.
Groeten Ruud Thelosen
3 opmerkingen:
Fijn Ruud, dat je dit belangrijke onderwerp uit Spanning hebt opgepakt. Fijn Paul en Ruud om deze polemiek steeds concreter te zien worden. Jullie beiden hebben mijn bewondering en ik blijf voor (eerste stap) onderzoek naar de mogelijkheden van een vorm van obi.
Respect voor deze discussie die uiteindelijk moet leiden tot een aanvaardbare oplossing
Hallo all dëst ass wéi ech en Dréngende Kreditt vu € 30.000 bannen innerhalb 24hours hunn fir eegent Geschäft ze starten aus internationale Kredit Online-Servicer kontaktéieren d'E-Mail vum Firma fir Är Kreditveraarbechtung wann Dir interesséiert sidd:
E-Mail: atlasloan83@gmail.com
WhatsApp: 1 (443) -345-9339
Een reactie posten