dinsdag 28 augustus 2012

Coalitievorming

Sociaal of Liberaal!?

In de verkiezingen wordt deze vraag graag gesteld door Roemer in de hoop dat de kiezer na ruim een decennium liberaal beleid nu de knop omzet en duidelijk kiest voor een sociaal beleid.
De crisis is namelijk niet veroorzaakt door de burger maar door de bankensector in combinatie met een niet gereguleerde financiële markt. Hoe dat in de VS is gegaan hebben we afgelopen zondagavond kunnen zien na het programma Zomergasten in de film “Inside Job”.
De financiële problemen hoeven dus niet afgewenteld te worden op de burger en zeker niet op de meest kwetsbare groepen (lage inkomens en ouderen).
Het Centraal Planbureau (CPB) heeft de verkiezingsprogramma’s doorgerekend en daaruit blijkt dat alleen bij het SP-programma de koopkracht van deze groepen echt verbeterd met 3 procent en nemen de eigen bijdragen in de zorg het meest af en wordt er geïnvesteerd in cultuur.
Daarnaast blijft het overheidshuishoudboekje redelijk op orde. De SP investeert ook direct in de economie en creëert daarmee ook werkgelegenheid. Onder deze omstandigheden een prima beleidsprogramma waar “Links zich de vingers bij af kan likken”.

Dat verklaart mogelijk ook de huidige populariteit van de SP die samen met de VVD duidelijk aan kop liggen in de peilingen op ruime afstand gevolgd door een aantal middelgrote partijen.
Ruim twee jaar geleden leek de SP onder Agnes Kant aan het afkalven en bleef steken op zo’n 15 zetels in de Tweede Kamer. Door de komst van Emile Roemer is het tij gekeerd.

(foto www.Nujij.nl)

Zo heeft ook de coffeeshopbranche onverwachts massaal partij gekozen voor de SP. Alleen de SP zou de VVD kunnen stoppen en voorkomen dat de wietpas in heel Nederland wordt ingevoerd. De SP is ook voor legalisering van softdrugs.

Toch blijkt er een bijna even grote groep burgers te zijn die kiest voor een verder liberaal programma zoals dat van de VVD en dat zorgt voor een groot dilemma.
Hoezeer Rutte (VVD) dus roept dat hij niet onder een socialistische premier wil regeren of dat de overheidsfinanciën bij de SP niet in goede handen zouden zijn, toch zijn sociaal en liberaal tot elkaar veroordeeld. De VVD sluit samenwerking met de SP in een regering echter niet uit, zoals ze dat nu wel gedaan hebben met de PVV van Geert Wilders. De twee of drie grootste partijen die democratisch gekozen zijn moeten de burger echter serieus nemen en gezamenlijk toch proberen een regering te vormen ondanks de verschillen. Het landsbelang gaat boven het partijbelang.

Democratisch Tekort.

Door veel politieke wetenschappers is vaak gewezen op dit probleem in het democratische stelsel.
Je kunt je voorkeur uitbrengen voor een politieke partij of een persoon maar in Nederland zullen meerdere partijen altijd moeten samenwerken omdat er geen partij een voldoende zeteloverwicht heeft. Na intensief onderhandelen komt er dan meestal een regeerakkoord uit, afgesloten door een meerderheidscoalitie(meestal), dat alle plannen en voornemens met cijfers en doelstellingen gedetailleerd heeft “dichtgetimmerd”. Voor de Tweede Kamer en de oppositie valt er daarna weinig meer te veranderen. Dat zou anders moeten omdat juist de Tweede Kamer eigenlijk de macht zou moeten hebben. Misschien biedt een regeringscoalitie tussen SP, PvdA en VVD daarvoor nieuwe mogelijkheden.
Een dichtgetimmerd akkoord lijkt onwaarschijnlijk, gezien de grote politieke verschillen tussen de beleidsvoornemens van links en rechts.

Hoe onwaarschijnlijk een samenwerking tussen SP en VVD dat volgens allerlei deskundigen ook is, toch blijkt het in de praktijk al gerealiseerd te zijn op gemeentelijk en provinciaal niveau.
Roemer was SP-wethouder in Boxmeer en zat in een coalitie met de VVD. In de provinciale Staten van Noord-Brabant zit ook een college met SP en VVD. Het kan dus wel degelijk.
Zelfs oud VVD-leider Wiegel en een VVD senator hebben aangegeven dat er met de SP best te regeren valt. Men spreekt zelfs van een betrouwbare partner.

Er moet dan wel een soort van hoofdlijnenakkoord komen, waarin de taak- of rolverdeling tussen de partijen wel duidelijk moet worden:
- Wie is verantwoordelijk voor welke portefeuille en krijgt welk ministerie? Zo lijkt het logisch dat bijvoorbeeld de SP het ministerie van Sociale Zaken krijgen en de VVD dat van Economische Zaken.
- Per beleidsterrein zullen wel doelstellingen moeten worden afgesproken (groeien of krimpen de komende 4 jaar).
-Sommige beleidsterreinen kunnen gemeenschappelijk geleid worden zoals Algemene Zaken of Buitenlandse Zaken waarbij ministers en staatssecretarissen onderling verdeeld worden.
Bij alle andere zaken en wetsvoorstellen moet er gewoon een Kamermeerderheid gevonden worden en is een open discussie belangrijk en zijn gelegenheidscoalities noodzakelijk . Een goede zaak.
Compromissen sluiten is onvermijdelijk maar het moet niet zo zijn dat politieke visies compleet verwateren of tegen elkaar worden weggestreept. Dat zou de grootste teleurstelling voor de kiezer zijn. Laat partijen zich juist profileren op de verschillende beleidsterreinen en zo het vertrouwen verdienen van de burger.