woensdag 20 juli 2016

Elon Musk, een visionaire Ondernemer


Deze nog jonge, zeer succesvolle CEO van Space X , Tesla en Solar City heeft in een recordtijd een aantal bedrijfstakken volledig veranderd. Sommigen beweren zelfs dat hij “onze toekomst vormgeeft”.  Dat laatste is ontleend aan de titel van een biografie die journalist Ashlee Vance heeft geschreven en waarvan de Nederlandse vertaling is verschenen bij Levboeken/ Bruna uitgevers in 2016.
boekomslag bruna boek

Elon is geboren op 28 juni 1971 in Pretoria in Zuid-Afrika als eerste kind in het huwelijk van Errol en Maye, die elkaar ontmoetten op de Universiteit.  Errol was elektrotechnisch en werktuigbouwkundig ingenieur en werkte aan grote projecten zoals kantoorgebouwen, winkelcentra en woonwijken. Zijn moeder Maye was een eigen diëtistepraktijk begonnen. Na Elon kwam er nog een broertje Kimbal en zusje Tosca met tussenpozen van een jaar. Elon was een leergierig en energiek kind dat ook zo erg kon weg dromen, dat het leek alsof hij in trance was. Hij kon zich heel erg goed afsluiten van de buitenwereld en was dan verzonken in zijn binnenwereld. Voor buitenstaanders leek het alsof hij doof of autistisch was , maar dat bleek volgens controlerende artsen niet het geval te zijn. Hij creëerde in zijn brein een eigen wereld. Hij had al vroeg een sterk ontwikkeld visueel brein waarbij voorstellingen zo helder en duidelijk tot in detail waren alsof het een innerlijk beeldscherm was. Van Nikola Tesla wordt hetzelfde beweerd. Hij kon al zijn ontwikkelde apparaten al "ontwerpen en testen" in zijn hoofd. In de antroposofie zou men dit omschrijven als ontwikkelde  innerlijke, hogere zintuigen.http://bedrijfskunde-economie.blogspot.nl/2015/07/nikola-tesla-een-biografie.html


De buitenwereld had niet altijd begrip voor zijn naar binnen-gerichtheid en daarom had Elon maar weinig vriendjes met wie hij kon spelen. Later op school werd hij ook heel erg gepest en vertrok hij noodgedwongen naar een andere middelbare school. Op een school was het zelfs zo erg dat medeleerlingen hem van een trap af duwden en hard schopten waardoor hij flinke hoofdwonden had.  Hij moest naar het ziekenhuis en kreeg een neusoperatie. Pas na een week kon hij weer naar school. Op latere leeftijd liep hij tijdens een reis door Afrika ook een ernstige vorm van malaria op waardoor hij tien dagen op de intensive care terecht kwam, 25 kilo aan gewicht verloor en nog zes maanden nodig had om te herstellen.
Elons leergierigheid was ook ongekend. Hij zat altijd in een hoekje in een boek te lezen en las wel 10 uur per dag. In de plaatselijke boekwinkel kon hij ook uren zitten om alle strips,  sciencefiction en non-fictieverhalen door te lezen. In de school- en openbare bibliotheek was hij ook een frequente bezoeker.  Op jonge leeftijd realiseerde hij zich “dat je eigenlijk niet weet wat je nièt weet”.  Dat leidde tot het voornemen  om dan maar de hele encyclopedie te gaan doornemen of eigenlijk twee verschillende, want daar staat “alle” kennis in. Hij bezat wat men noemt een fotografisch geheugen waardoor hij al die kennis ook nog kon opslaan. Hij werd een soort wandelende encyclopedie en verraste menigeen met zijn enorme  kennis. Zo kon hij meteen antwoorden op de vraag “hoe groot de afstand was tussen de aarde en de maan” en niet door de gemiddelde afstand te noemen of een aardige schatting, maar juist de grootste en laagste afstand afhankelijk van hun baan.   Een trieste gebeurtenis voor de kinderen Elon, Kimbal en Tosca was dat hun ouders gingen scheiden. De eerste tijd bleven de kinderen bij moeder Maye  maar later koos Elon ervoor om bij Erroll te gaan wonen. Erroll was een talentvolle ingenieur en leerde zijn kinderen ook heel veel praktische zaken, maar testte ook hun kennis tot het uiterste.  Elon kreeg van zijn vader na enig aandringen, toen hij ongeveer 10 jaar was de thuiscomputer Commodore Vic-20 (met 5 kilobyte geheugen) die in 1980 voor het eerst op de markt kwam. Bij de prijs inbegrepen was een lesboek over de programmeertaal BASIC , waarmee Elon meteen aan de slag ging. In drie dagen en drie nachten had hij alle lessen onder knie, waar anderen zes maanden over deden. In de ogen van zijn vader Errol was het een nutteloos apparaat, want je kon er alleen spelletjes op spelen zoals Pacman enz.  Voor Elon ging echter een nieuwe wereld open.  
Tesla's Assemblagefabriek in Tilburg
Al vroeg had hij belangstelling voor raketten en ruimtevaart mede ook door stripverhalen. Later experimenteerde hij ook met chemicaliën en bouwde ook miniraketten, maar niet zoals in de VS aan de hand van een bouwpakket. Elon knutselde alles zelf met blikken en dergelijke.  Zijn fascinatie met ruimtevaart kwam ook al naar voren in een computerspel dat hij zelf geprogrammeerd had genaamd Blastar. Het was  een videogame dat hij als twaalfjarige schreef en dat al zo complex was dat je wel 60 codes moest kennen om het spel door middel van commando’s te kunnen spelen op een eenvoudige pc. In de antroposofie wordt gesteld dat ieder mens met een missie of opdracht op aarde komt. Bij Elon Musk was die missie kennelijk al vroeg duidelijk, want hij heeft er een groot deel van zijn leven intensief aan gewijd.  Op zijn zeventiende ging Elon naar Canada wat gemakkelijker ging dan naar de VS, omdat hij deels afstamde van een Canadese familie. Een andere reden was dat hij de militaire dienstplicht wilde ontvluchten in Zuid-Afrika.
Na een jaar omzwervingen en allerlei rare baantjes om aan geld te komen ging hij twee jaar studeren aan de Queens University in Ontario, waar hij ook zijn latere eerste vrouw Justine leerde kennen. Musk studeerde Bedrijfskunde (MBA) nadat hij eerder in Zuid Afrika op de Universiteit van Pretoria een aantal maanden natuurkunde en techniek had gestudeerd. Hij bezocht weinig colleges en besteedde meer tijd aan computerspelletjes. Later bezocht hij in 1992,  dankzij een beurs de Universiteit van Pennsylvania,  ook de Wharton School waar hij een graad in economie haalde en nog een bachelor in natuurkunde en had daarmee ook de VS bereikt, waar hij ook perse naar toe wilde. Zijn passie bleek al uit middelbare schoolwerkstukken, zoals een essay en presentatie over “The Importance of Being Solar” en later deed hij dat ook op de universiteit. Zonne-energie is een duurzame bron van energie die onbeperkt aanwezig is. De energie van de zon die dagelijks op aarde schijnt is genoeg voor het jaarverbruik van de hele wereldbevolking. Dat is dus het alternatief voor alle fossiele brandstoffen die eindig zijn en bovendien de aarde schaden bij gebruik (opwarming, CO2 en allerlei  zeer schadelijke fijnstoffen).
Later heeft hij twee verschillende ingewikkelde start-up's (Tesla en Space X) geleid waarbij hij niet alleen de algemene leiding  had als CEO, maar zich ook met alle processen en fasen intensief bemoeide. Hij kon ingewikkelde berekeningen in zijn hoofd maken en beschikte over een ongekende hoeveelheid kennis. Daarbij eiste hij ook (bijna) het onmogelijke van ingenieurs. Technisch moest alles veel beter en vooral goedkoper en dat speelde vooral een grote rol bij zijn ruimtevaartavontuur, waar het al snel om miljarden ging.         
Dat dit jochie later in de VS de hele ruimtevaartsector op zijn kop zal zetten  met hele moderne en effectieve raketten (Falcon 1 en 9) en capsules (Dragon) en zelfs de belofte maakt om de planeet Mars te gaan kolonialiseren had waarschijnlijk niemand kunnen bevroeden.  Het lukte Elon Musk ook nog om de draagrakketten weer op een platform te laten landen, zodat ze meerdere malen gebruikt kunnen worden. Dat is andere ruimtevaartmaatschappijen nooit gelukt.    
Met het verdiende geld uit de verkoop van zijn internetbedrijven Zip2 (leverde Musk $22 miljoen op) en PayPal( eerder X.com) kon hij miljoenen gaan investeren in het geheel zelfstandig ontwikkelen van raketten. De verkoop van PayPal aan Ebay leverde Musk (na belastingaftrek) 180 miljoen  dollar op. PayPal is een door Musk ontwikkeld veilig platform voor wereldwijde internetbetalingen voor consumenten en bedrijven. Musk's ambitie was  om eigenlijk één internetbank te creëren, die alle andere banken overbodig zou maken. Dat is echter niet gelukt. 
Musk was ook betrokken bij de oprichting van Solar City, het grootste bedrijf nu, dat in de VS zonnepanelen en installaties levert aan consumenten en bedrijven op een gemakkelijke en klantvriendelijke manier met een gunstige financiële regeling bovendien. Twee broers en neven van Elon hadden de feitelijke leiding. Elon was de grootaandeelhouder en geldschieter. Later is het bedrijf samengevoegd met Tesla. 
Alsof de ruimtevaart-uitdaging nog niet genoeg is, heeft hij ongeveer tegelijkertijd ook de auto-industrie op zijn grondvesten laten rammelen met een revolutionaire elektrische auto, model S of X die oogt als een sportwagen en technische prestaties levert die niemand voor mogelijk hield. Accelereren in 4,2 seconden van nul tot 100 km en een actieradius van wel  450 km met volle accu en een snel-oplaadtijd van 25 minuten of een accuwissel in 20 seconden (voor de prijs van een brandstoftank benzine). Het zwaarste onderdeel zijn de accu’s die in de bodem van de carrosserie zijn vastgemaakt. Om verhitting en overbelasting te voorkomen zijn de accu’s speciaal gekoeld en opgebouwd. Ze wegen ongeveer 600 kg en zijn het zwaarste onderdeel want de carrosserie is van aluminium.  In Augustus 2016 kwam Tesla met een zwaardere accu op de markt met een vermogen van 100 kWh terwijl de eerste generatie 90 kWh had. Daarmee wordt het acceleratievermogen en vooral de actieradius vergroot  naar 505 km terwijl dat eerst ruim 400 km was. Een nieuw setje batterijen kost wel 20.000 dollar. 
De motor zelf is ongeveer ter grootte van een meloen en is tussen de wielen geplaatst. De auto kan 7 passagiers vervoeren en heeft nog zelfs een ruime bagageruimte. Deze Tesla S (staat voor sedan) is oogstrelend en zit vol met snufjes zoals in- en uitklappende portiergrepen en een touchscreen van 17-inch, waar alle autofuncties mee te bedienen zijn (inclusief een auto-assist waardoor de sedan zelfsturend wordt). 
De groot uitgevoerde touchscreen in de middenconsole
 
Deze auto van € 70.000 - 100. 000 afhankelijk van de extra’s, hoeft nauwelijks voor onderhoud naar de garage en krijgt automatisch updates via de ingebouwde vaste internetverbinding. Musk is daarnaast bezig  een wereldwijd verspreid netwerk van snel-oplaadstations aan te leggen waar een Teslarijder gratis kan opladen in 40 minuten (dus geen brandstofkosten meer).

De 8 snel-oplaadpalen bij van der Valk in Eindhoven

 Een elektrische auto is in veel opzichten een veel beter alternatief dan brandstofauto's op benzine, diesel of gas. Los van de (schadelijke) brandstof heb je altijd te maken met heel veel, wel honderden  bewegende delen die slijten en onderhoud vereisen. Een Tesla heeft maar tien bewegende delen en die zitten vooral bij de wielen.  Uiteindelijk zijn in 2015 zo'n ruim 50.000 Tesla's verkocht, maar veel minder dan er vraag was.

Een Zwarte Tesla S met Nederlands kenteken

Hoe revolutionair zijn ontwerp ook moge zijn, het is nog geen garantie voor succes.  In het tweede kwartaal van 2016 heeft Tesla nog een verlies gemaakt van $ 293 miljoen tegenover een omzet van $ 1,3 miljard en dat was al het 13e kwartaal op rij met rode cijfers. In april 2017 breekt Tesla weer een record. Het is op dat moment de nummer één wat betreft beursmarktwaarde met $ 51 miljard en dat is ruim meer dan de no. 2 en 3 op de Amerikaanse automarkt GM en Ford . Toch zijn die laatste twee veel winstgevender. Kennelijk telt de toekomstige potentie van Tesla nu al mee in de waardering.  
Musk beloofde dat er in de 2e helft van 2016 nog 50.000 nieuwe auto's (model S en X) gebouwd zullen gaan worden wat een verdubbeling is van het aantal in 2015.  In 2016 is Tesla ook met een Model S op de markt gekomen die vierwiel-aandrijving heeft, het model P85D met notabene 700 pk. Daarvoor heeft de auto ook een kleinere elektromotor tussen de voorwielen naast de al gebruikelijke elektromotor die tussen de achterwielen ligt. Door een geraffineerde verdeling van vermogen heeft de auto een prima wegligging en een grote acceleratie.  
Alle patenten die het bedrijf Tesla door deze vernieuwende auto heeft verkregen zijn openbaar in de hoop dat anderen snel meer en misschien zelfs nog betere elektrische auto’s gaan bouwen. Zelf gaat Tesla aan de slag met de Tesla X die naar boven klappende portieren heeft, valkenvleugels genoemd en nog een goedkopere versie van de S.  Eind juli 2017 werden de eerste 30 modellen van deze goedkopere Tesla, model 3  uitgereikt aan eigen werknemers die deze auto besteld hadden voor een prijs van $ 35.000 of € 29.700. Er bestaan twee varianten waarbij de gewone een actieradius heeft van 350 km en een iets duurdere 500 km. Er zijn al 500.000 van dit type besteld en in 2018 zal deze in Nederland geleverd worden. Men hoopt een jaarproductie van 200.000 te kunnen halen in de fabriek van Fremont (Californië) .
Begin 2021 presenteerde Musk de nieuwe generatie Tesla S in drie uitvoeringen: de Long Range, de Plaid en de Plaid + . De laatste gaat €140.000 kosten en heeft een rijbereik van 840 km. Zie https://www.nu.nl/auto/6113208/tesla-lijkt-opnieuw-de-concurrentie-een-stap-voor-te-zijn.html
  
Daarnaast heeft hij concrete plannen voor een elektrische vrachtwagen en een elektrische personenbus. De volledig elektrische vrachtwagen de Tesla SEMI is medio november 2017 gepresenteerd. Deze wagen met een actieradius van 500 (en uit te breiden tot 800 km) zou revolutionair. De truck heeft 4 motoren en kan in 20 seconden optrekken tot 100 km/uur. De aanschafprijs is nog onduidelijk maar zal in 2019 geleverd kunnen worden.   
Op langere termijn zal er een prototype van een amfibievoertuig komen dat over land en in het water vooruit kan, misschien komt er ook nog eens een vliegende auto.
Verder heeft Musk het vaste voornemen om een aantal satellieten de ruimte in te sturen voor een baan om de aarde, die kunnen zorgen voor een wereldomspannend, snel internet. Musk denk daarbij aan een investering van 10 miljard dollar, maar dat is veel goedkoper dan de hele aarde voorzien van een glasvezelkabel. In het najaar van 2016 heeft SpaceX toestemming gevraagd aan de Amerikaanse overheid om deze satellieten te mogen lanceren. Het gaat om een aanvraag bij de Telecomwaakhond FCC. Er zijn nu al zo'n 1.400 werkende satellieten in de ruimte en daar zouden er op korte termijn zo'n 800 bij moeten komen voor beter internet in de VS en uiteindelijk zo'n 4.425 internetsatellieten voor een wereldwijde dekking van het internet. Deze nieuwe satellieten zouden wel op een afstand van 1200 km rond de aarde draaien en dat is lager dan normale baan van een satelliet. Hij belooft op die manier 5G te kunnen leveren met alle risico's van dien. Dus of dit een zegen voor de mensheid is zal nog moeten blijken.
Zeker is dat deze man de wereld een grote stap vooruit geholpen heeft met op zonne-energie gebaseerde technologie. Zie ook http://bedrijfskunde-economie.blogspot.nl/2014/09/ondernemer-elon-musk-meest-invloedrijk.html 

Update
Eind September 2019 presenteerde Elon Musk met zijn Space X de nieuw ontwikkelde ruimteraket Starship  die plaats moet kunnen bieden aan honderd personen en ook in de ruimte kan worden bijgetankt. Daarnaast is het de bedoeling de raket terug te laten keren naar de aarde om meerdere keren te kunnen gebruiken. Hiermee zou een reis naar Mars mogelijk moeten zijn, want dat is het voorlopige volgende doel van Musk.
Eind mei 2020 is het gelukt om een bemande ruimtevlucht uit te voeren met de Crew Dragon naar het ISS-ruimte station met twee Amerikaanse astronauten aan boord. Het is de eerste keer dat een commercieel bedrijf dit gelukt is. In 2011 was de laatste bemande NASA-vlucht en daarna vlogen alleen de Russen nog de ruimte in, Musk was euforisch en hoopt dat daarmee de weg vrij is naar bemande vluchten naar Mars. 

 Musk kijkt ook verder dan alleen vanuit een ondernemersbril of vanuit een technologische visie. Hij geeft ook blijk van een maatschappelijke visie. Zo beweert hij in oktober 2016 in een interview dat we op langere termijn een mondiaal basisinkomen zullen invoeren. De opkomende robotisering, automatisering en informatisering zal veel banen overbodig maken en dus kunnen we volstaan met een kleinere werkweek en ons meer gaan ontwikkelen op andere meer creatieve en intellectuele gebieden.

In 2021 is Elon ook op andere gebieden aan het experimenteren o.a. met implanteerbare chips bij dieren . Via zijn start-up bedrijf Neuralink heeft hij iets dergelijks al gedaan bij een varken en een aap.