Centrum-linkse coalitie heeft voorkeur

Onderstaand artikel is ook gepubliceerd als ingezonden opiniestuk in het ED van zaterdag 25 maart 2017 (katern Regio blz. 23).

 

 

 

 

Coalitieregering zwaar afgestraft.

De bevolking heeft met een opkomst van bijna 82%, tijdens de Tweede Kamerverkiezingen duidelijke taal gesproken. Ondanks de mooie praatjes over een sterkere economie, gezondere overheidsfinanciën, afnemende werkeloosheid dankzij het strenge regeringsbeleid van saneringen en bezuinigen de afgelopen jaren, beleven  burgers dat heel anders. 

Afnemende ouderenzorg, toenemende zorgkosten, betaald hoger onderwijs, bezuinigingen op cultuur, toenemende flexbanen en baanonzekerheid is wat de kiezers echt hebben kunnen ervaren. 

Geen wonder dat de PvdA daarvoor de grootste klap moest incasseren van 38 naar 9 zetels , een historisch diepte-record.  Maar ook de VVD liep schade op met een verlies van 8 zetels tot het huidige aantal van 33 zetels. Toch blijft de VVD een redelijk stabiele achterban houden met loyale steun van de categorie best betaalde burgers en ondernemers.

De kiezer wil echter verandering. Dat blijkt wel uit de flinke groei voor de oppositiepartijen D66, CDA, GL maar ook de groei bij kleinere partijen zoals Partij voor de Dieren, Christen Unie,  50 Plus  en zelfs de zetels voor de nieuwe partijen Denk en Forum voor Democratie.

Voor buitenlandse media geven deze uitslagen nog een ander beeld.

 Het tot staan brengen van de populistische eenmanspartij van Wilders. Na jaren van groei bleef het aantal zetels nu steken op 20 en is dus zeker niet de grootste partij in Nederland.  Rutte heeft Wilders , die uit de VVD afkomstig is, altijd extreem links genoemd, maar het stemgedrag de laatste jaren laat een heel ander beeld zien. De PVV is eerder extreem rechts op sociaal economische thema's en hoort zeker niet in een linkse regering.   

 

Helaas lijkt de boodschap nog niet echt doorgedrongen in Den Haag en wil men op de oude voet doorgaan. Natuurlijk heeft de VVD de meeste zetels en mag nu als eerste proberen via een verkenner verschillende coalities te onderzoeken. Daarbij gaat men allereerst uit van het kleinste aantal benodigde partijen om getouwtrek later te voorkomen.

Opties

De eerste mogelijkheid is dan met VVD, CDA, D66 en CU  en samen 76 zetels. De andere optie is VVD, CDA, D66 en GL, samen 85 zetels. Met de tweede optie worden nu verdere verkenningen gedaan, al moeten we vooral niet vergeten dat de onderlinge verschillen tussen deze vier partijen zeer groot zijn. D66 en vooral ook het CDA hebben in de verkiezingsdebatten grote afstand genomen van de coalitie van VVD en PvdA. 

Zeker GL, als sterk in opkomst zijnde milieu- en sociale partij, wil echt het roer omgooien en hele andere keuzes maken. Op zeer veel punten staan ze haaks tegenover elkaar, zoals de VVD en PvdA na de vorige verkiezingen.  Deze verschillen overbruggen vereist een zeer ingewikkelde spagaat, die op drie fronten moet slagen. Het is een nog veel moeilijkere opdracht, dan bij de vorige regering. We moeten het gewoon ook niet willen en er is ook een beter alternatief. 

Het aantal partijen in een coalitie hoeft geen obstakel te zijn als het gaat om partijen, die inhoudelijk belangrijke sociale economische en milieu gerelateerde doelstellingen en visies delen.

Het roer moet om.

De kiezer heeft gesproken en moet serieus genomen worden, want anders dreigt later weer een afstraffing voor de nieuwe regeringspartijen. Een centrum linkse coalitie , zonder VVD en PVV, met meerdere partijen die inhoudelijk nauw verwant zijn aan elkaar heeft een veel grotere slaagkans en mag rekenen op een groter draagvlak vanuit de burgers. We moeten weer investeren in de economie, vaste banen, het onderwijs, de zorg, in verhoging minimum lonen, bijstandsuitkeringen en pensioenen. De meest genoemde optie is dan met zes partijen waarbij naast GL, SP, PvdA, CU ook D66 en CDA meedoen. Wat aantal zetels betreft, namelijk 85, een sterke coalitie, maar inhoudelijk lastig, zeker met het CDA erbij. Het CDA wil geen linkse koers, wil geen belastingverhogingen en geen verkleining van inkomensverschillen.

 Toen deze variant in de Tweede Kamer aan de orde kwam reageerde CDA- voorman Buma hier zeer neerbuigend over, verwijzend naar Roodkapje en de zeven geitjes.  

Een vergelijkbare variant zonder het CDA zou ook kunnen. Laat de twee grootste partijen op links daarvoor het voortouw nemen en met D66, PvdA, CU, PvdD, 50+, DENK en SGP heb je ook een nipte meerderheid van 76 zetels en ook een stevige meerderheid in de Eerste Kamer van 40 zetels.

Het enige echte probleem is dan wel de uitspraak van PvdA-leider Asscher dat zijn partij nu niet moet meedoen in een coalitie. Een zeer onverstandige conclusie, die de PvdA zeker nog veel langer aan de zijlijn laat staan. Bij deelname aan een linkse regering kan de PvdA snel zetels terugwinnen van de teleurgestelde achterban. 

Een regeringsakkoord zou echter niet alle onderwerpen moeten afdekken en zich moeten beperken tot de belangrijkste sociaal economische onderwerpen en kaders voor overheidsfinanciering. Dat is wat deze partijen namelijk ècht bindt.  Gedegen wetenschappelijk onderzoek van Wilkinson en Picket heeft aangetoond dat verkleining van de inkomensverschillen grote maatschappelijke voordelen oplevert  voor onderwijs, gezondheidszorg, criminaliteit etc. Zie  http://solidaire-economie.blogspot.nl/2010/12/inkomensongelijkheid-en-welzijn.html

 D66 als grootste mag dan de premier leveren. Pechtold heeft daar ook de meeste regeringservaring voor en mag het ministerie van algemene zaken bezetten. GL, SP en PvdA nemen in ieder geval Sociale Zaken, Financiën, Volksgezondheid  en Economie & landbouw voor hun rekening. De resterende zetelverdeling  voor in totaal 19 bewindslieden op basis van de huidige rolverdeling is een leuke uitdaging voor de onderhandelingen, maar heeft zeker een grote kans op succes. Vooral de kleinere partijen krijgen een buitenkans om mee te regeren door middel van een minister of staatssecretaris op een van de elf ministeries en zo een stempel te drukken op een van de overheidsterreinen. 

 

Update eind 2017.

Na een lange verkennings- en formatieperiode is er een regering gekomen van VVD, D66, CDA en CU die samen maar 1 zetel meer dan de helft heeft in de Eerste en Tweede Kamer. De VVD heeft als grootste partij de touwtjes goed in handen gehouden en wil graag verder regeren zoals Mark Rutte ook meermaals heeft aangegeven. Waarschijnlijk krijgen D66 maar ook CDA en Christen Unie hier nog veel spijt van, zoals nu ook de PvdA na de historische verkiezingsnederlaag zich dat ook   realiseert.   

update november 2023.

Kennelijk heb ik een  voorspellende gaven gehad want bij de Tweede Kamerverkiezingen van november 2023 kwam de grote omslag en werden de coalitiepartijen flink afgestraft . De VVD ging van 34 naar 24 zetels . Het CDA heeft nog maar 5 zetels over (minus 10 zetels) , de ChristenUnie maar 3 zetels (verlies 2 zetels) en D66 ook nog maar 9 en dat is een verlies van 15 zetels!?!?. Dat is een flinke afstraffing van de voormalige coalitiepartijen.