Hoe solidair zijn multinationals ?

Onderstaand artikel is gepubliceerd op de SP-website afdeling Eindhoven, in de rubriek Ingezonden vanaf 30 juni 2009


The rich pay less !

De Engelse Hoogleraar Devereux publiceerde eind augustus 2007 in de Financial Times de resultaten van een onderzoek naar de afdracht van vennootschapsbelasting van Engelse multinationals. Conclusie: een derde van de grootste bedrijven betaalden helemaal geen belasting en de rest van de 700 bedrijven nauwelijks!
Hoe zit dat in Nederland?
Begin 2008 publiceerde het NRC resultaten van een onderzoek naar belastingverplichtingen van multinationals. De conclusie luidde dat zij nauwelijks vennootschapsbelasting betalen.
Het belastingstarief is de laatste jaren al gedaald en bedraagt nog maar 25,5%.
In werkelijkheid bleek van 23 AEX fondsen dat zij maar 16,8 % betaalden in 2006, toen de vennootschapsbelasting nog 29,6% bedroeg ! Iets meer dan de helft dus van de wettelijke eis.
De wetgever staat toe dat bedrijven extra aftrek kunnen krijgen, wanneer ze zich als een financiële instelling gedragen ten opzichte van hun buitenlandse dochterbedrijven. Via het rondpompen van geld in de vorm van leningen en daarover te betalen rentevergoedingen tussen moeder en dochterbedrijven krijgt men extra aftrek. Dat is echter geen core business van multinationals.
Tweede kamerleden van PvdA, Groen Links en de SP stelden hierover direct vragen aan Staatssecretaris De Jager. Dit leidde eerst tot een afwijzing, want de overheid geeft geen belastinginformatie over individuele belastingplichtigen.
Voor particulieren een begrijpelijk antwoord vanuit het oogpunt van de privacy.
Voor bedrijven met een beursnotering een belachelijk argument!
Via aangenomen moties van de heren Tang, Vendrik en Irrgang werden de bewindslieden gevraagd alsnog met deze informatie te komen.
Later verschafte de staatssecretaris wel enig inzicht. De totale betaalde belastingen van 23 Nederlandse multinationals met een AEX-notering, bedroegen € 1,3 miljard over 2007. In 2006 bedroeg dat nog 17,9 miljard voor alle Nederlandse vennootschappen!
Het grootste deel van die € 1,3 miljard wordt opgehoest door drie grote banken ING, ABN/AMRO en Fortis die samen 900 miljoen betalen. Dus 400 miljoen blijft er over voor de andere multinationals waaronder misschien Shell, Unilever, Philips en de anderen.
Een schijntje dus in het licht van de behaalde honderden miljarden winst.
Dus de conclusie kan niet anders luiden dan “the rich pay less”!

Terwijl deze MNO's zich zo graag profileren als Maatschappelijk Verantwoorde Ondernemingen zijn ze kennelijk weinig verantwoordelijk richting samenleving en belastingbetaler.
De wrange constatering is dat de grote en rijke bedrijven veel minder betalen dan de kleine bedrijven. Hetzelfde geldt voor de hoge inkomens die veel minder belasting betalen ondanks het hogere tarief, omdat zij gebruik maken van fiscale constructies of belastingontduiking hetgeen uiteindelijk een veel lagere belastingdruk oplevert.
Bekend is bijvoorbeeld het belastingverhaal van topondernemer Roel Pieper.
Pieper maakte 10 jaar lang gebruik van een regeling waarbij hij dertig procent van zijn belastbaar inkomen belastingvrij ontving. Deze '30-procentregeling' is bedoeld voor expats die voor een tijdelijke klus in Nederland zijn en voor Nederlanders die meer dan 15 jaar in het buitenland hebben vertoefd en hier een topfunctie gaan bekleden. De zogenaamde onmisbare “kenniswerkers”. Nu de belastingdienst deze gunstige regeling niet heeft verlengd is Pieper verhuisd naar de Franse Rivièra.

Geen wonder dat FNV voorzitter Jongerius het kabinet verwijt teveel de oren te laten hangen naar de werkgevers en ondernemers en te weinig oog heeft voor werknemers. De feiten ondersteunen die bewering. Minister Bos en de Jager hebben de kamer beloofd om met nieuwe maatregelen te komen zodat multinationals ook hun evenredige belasting-bijdrage leveren. In juni 2009 is dat nog steeds niet gebeurd want er moet eerst nog een consultatieronde plaatsvinden ! Dan moet ik meteen denken aan de slogan van de belastingdienst:" Leuker kunnen we het niet maken wel gemakkelijker"!

Eind november 2018 verscheen er een bericht in de media dat Shell al jaren geen winstbelasting betaalt. Dagblad Trouw had dit uitgezocht  op basis van een vertrouwelijk document van het Ministerie van Financiën. Door gebruik te maken van legale aftrekposten weet Shell de winstbelasting op nul te houden. In een publieke reactie laat Shell alleen weten dat ze zich aan de wet houden. Het is te gek voor woorden dat dit bedrijf met miljarden winsten ieder jaar de dans ontspringt, terwijl ze van alle infrastructuur, faciliteiten, subsidieregelingen gebruik maken.
Medio mei 2019 geven president-directeur Marjan van Loon van de Nederlandse tak en mede topmanager Alan McLean openlijk toe in een interview met Elsevier dat Shell in Nederland inderdaad al jaren gèèn winstbelasting of vennootschapsbelasting betaalt. Verder betaalt Shell  ook al jaren gèèn dividendbelasting. Het rijkste bedrijf, naar beurswaarde, van de AEX in Amsterdam betaalt niets, terwijl ze wel van àlle voordelen van Nederland gebruik maken. Dat is onbegrijpelijk, ook al geloven of denken deze managers dat het een "doodnormale zaak" is en niet in strijd met de Nederlandse wet. Formeel zijn daar ooit goedkeuringen voor gegeven, maar dan wel in achterkamertjes. Tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer op 29 mei 2019 bekenden nog meer CEO's en CFO's van onder andere Philips en AkzoNobel, dat ook zij momenteel gèèn winstbelasting betalen, mede door hoge kosten in het buitenland die ze in Nederland mogen verrekenen. Zij zien daar zelf geen enkel probleem in , want zij maken gebruik van de afgesproken belastingregels.
Bovendien dragen zij op andere manier bij aan de welvaart van Nederland door hun omvang en activiteiten zoals werkgelegenheid?
Nu wordt het wel eindelijk openbaar en gaat er hopelijk snel iets veranderen. Dit is moreel verwerpelijk. Wanneer krijgen we rechtvaardigheid?? 

Update eind 2019.
Misschien komt die rechtvaardigheid dan toch..., althans zeker een beetje. Kamerlid van Groen Links Bart Snels heeft een initiatiefwet opgesteld om ontwijking in geval van multinationals veel moeilijker te maken. Nu is het zo dat Shell verliezen van buitenlandse dochters kan aftrekken (verrekenen) van de Nederlandse winst . Kennelijk is dat al jaren zoveel dat er nu geen winstbelasting betaalt hoeft te worden. In de toekomst zouden deze verliezen alleen van andere Europese dochters mogen komen gedurende maximaal drie jaar (volgens Europese wetgeving). Verliezen uit de rest van de wereld zijn niet meer aftrekbaar vanaf 2021 !  Dat voorstel wil nu de huidige regering van premier Rutte overnemen en doorvoeren zo is de bekendmaking op Prinsjesdag 2019.