Onderstaand artikel is deels ook als opinie-artikel verschenen in het Eindhovens Dagblad op 4 februari 2015
 |
| Lodewijk Asscher (foto:twitter.com) |
Lodewijk Asscher heeft afgelopen september een lezing gehouden tijdens het Sociale Zaken & Werkgelegenheid symposium van zijn ministerie. In die lezing wilde hij het belang van technologische werkeloosheid op de politieke agenda zetten.
Daarmee
wordt bedoeld dat veel banen zullen verdwijnen doordat mensen vervangen worden
door automatisering, computers en robots. Ging het decennia geleden nog om hele
eenvoudige monotone taken, die een robot beter en sneller kan, nu gaat het
steeds meer om taken en banen die onderdeel zijn van het werk van professionals
zoals artsen, juristen en zelfs kunstenaars.
Asscher
heeft dit niet allemaal zelf bedacht, maar baseert zich op gedegen wetenschappelijke
studies. Bijvoorbeeld van MIT-onderzoekers Brynjolfsson en McAfee in het boek: “The second
machine age” uit 2013 en ook Frey en Osborne : ”The future of Employment”.
In mei 2015 is daar het boek van robotexpert Martin Ford met als titel: "The Rise of the robots" bijgekomen. Dat laatste boek is door McKinsey en de Financial Times uitgeroepen als beste business boek van het jaar 2015.
In al deze onderzoeken worden de langere termijn effecten op een rijtje gezet en dan gaat het
om bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen die mogelijk komen te
vervallen in de komende decennia. Deze Amerikaanse studies zijn inmiddels ook getoetst
voor de Nederlandse situatie en dat levert een vergelijkbaar beeld op. Zo heeft advies- en onderzoeksbureau Deloitte geconcludeerd dat 2 tot 3 miljoen banen binnen enkele decennia zullen verdwijnen als gevolg van robotisering en automatisering, zo'n 40% van de beroepsbevolking. http://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/nl/Documents/deloitte-analytics/deloitte-nl-data-analytics-impact-van-automatisering-op-de-nl-arbeidsmarkt.pdf
De Brusselse denktank Bruegel heeft in 2014 een onderzoek gedaan voor Europa en de Nederlandse situatie en concludeert ook dat bijna de helft van de banen zullen verdwijnen.
Rapport: "The computerisation of European jobs" . http://bruegel.org/2014/07/the-computerisation-of-european-jobs/
Het wetenschappelijke Rathenau instituut heeft in 2015 ook een brede studie uitgevoerd en gepresenteerd in het rapport: "Werken aan de robotsamenleving"
Het hoogste adviesorgaan van de overheid is de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) die ook haar steentje heeft bijgedragen door eind 2015 een rapport uit te brengen met als titel "De Robot de baas". Daarin proberen ze de zwaarwegende invloed van robotisering wat af te zwakken. De WRR heeft ook auteur Martin Ford uitgenodigd in december 2015 voor een lezing en debat in Amsterdam, bij de presentatie van haar rapport.
Een
voorbeeld daarvan zijn de nu al bijna uitontwikkelde zelfrijdende auto’s die op
onze wegen zullen gaan rijden. Kort geleden heeft de minister toestemming
verleend voor dergelijke experimenten in Nederland. In de VS is dat al eerder op
grote schaal gebeurd. Beroepschauffeurs, een van de grootste beroepscategorieën,
zullen hier in de toekomst serieus mee te maken krijgen. Een andere belangrijke
groep zijn kassières in winkels, kleding- en levensmiddelenzaken die ook
overbodig worden door automatisering. Albert Heijn brengt het al in praktijk.
Asscher noemde zelf ook de packbot
(een soort van robot), die in de magazijnen van Amazon binnenkort met duizenden
het picken van orders doet.
In een vijftien
minuten durend YouTube filmpje met als titel: ”Humans need not apply” wordt het voorbeeld gegeven van paarden die
in het begin van de 20e eeuw het belangrijkste vervoermiddel waren, maar
uiteindelijk steeds meer vervangen zijn door auto’s en machines. Sindsdien zijn
er nog maar een zeer beperkt aantal paarden die beroepsmatig ingezet worden,
zoals bij de politie en sporadisch nog in het leger. Dat lot hangt mensen nu
ook boven het hoofd. Dit filmpje laat bovendien zien dat het werk van accountants, artsen, juristen en zelfs de
creatieve beroepen momenteel steeds verder geautomatiseerd en gecomputeriseerd
wordt. Het is dus een zeer serieus probleem als de helft van alle banen op
termijn verdwijnen.
packbot in magazijnen
Robots maken
veel werk overbodig maar dragen gelukkig toch bij aan een toename van de
productiviteit. Vanwege deze onomkeerbare ontwikkelingen ligt er een grote
opgave voor de politiek en overheid. Blijven hopen en streven naar economische
groei die vanzelf zal leiden tot volledige werkgelegenheid is een utopie
geworden. Uit duurzaamheids-overwegingen is dat niet wenselijk, maar ook niet
meer haalbaar.
De beroemde
econoom Keynes deed zo’n honderd jaar geleden al voorspellingen over technologische
ontwikkelingen die ervoor zouden zorgen dat de werkweek veel korter kan worden.
Hij vroeg zich daarbij af wat we allemaal zouden gaan doen met deze extra vrije
tijd. Als we willen dat zoveel mogelijk mensen blijven deelnemen aan de
economie zullen we op grote schaal een herverdeling van arbeid moeten
realiseren door een drastisch kortere werkweek. We moeten dan denken aan een 16
of 20 urige werkweek. Rutger Bregman
noemt deze serieuze optie ook in zijn boekje: “Gratis geld”. Daarnaast moet er een herverdeling van
welvaart komen waarbij belasting op kapitaal, vermogen en consumptie flink zal moeten toenemen en arbeid veel
minder belast moet gaan worden. Zelfs bij een drastische vermindering van de
werkweek moeten de lonen en salarissen enigszins gelijk blijven, want die zijn
voor veel eenvoudige beroepen al bijna minimaal waardoor men ook wel van
werkende armen spreekt.
Tot nu toe
heeft de lezing van minister Asscher een beperkte aandacht in de media gekregen
en wordt er badinerend over gedaan. “Asscher
ziet beren die er niet zijn of Asscher
is een veel te grote pessimist “. Met name vanuit de logistieke
transportsector worden deze ontwikkelingen niet serieus genomen. De
beroepsgroep van ingenieurs die zich bewust/onbewust misschien wel de
veroorzakers voelen, hebben de boodschap van de minister serieuzer opgevat. Asscher legt ook de nadruk op
belastingherziening maar verder zet hij bijna volledig in op het belang van
hoger onderwijs en een levenslang leren.
Dat is echter bij lange na niet
genoeg, want er moeten grote stappen gezet worden in ons sociale voorzieningenstelstel.
De invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen is bijvoorbeeld een
belangrijk vangnet en minimumvoorziening. Verder zullen belasting- en
cao-afspraken grondig herzien moeten worden. We moeten nu beleid ontwikkelen en
wetgeving doorvoeren. Deze visie wordt ook uitgedragen door de nu Amerikaanse ondernemer Elon Musk (Tesla, Solar City en Space X). Hij pleit ook voor zelfs een mondiaal basisinkomen. De door robots en computers gegenereerd gelden moeten gebruikt worden om alle mensen een financiële basis te geven om te leven.
De volledige lezing van Asscher vinden we hier: http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/toespraken/2014/09/29/robotisering-kansen-voor-morgen-toespraak-van-minister-asscher-tijdens-het-szw-congres-op-29-9-2014.html
Het You Tube filmpje hier:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten